فقهی

(به بهانه ۱۵ مرداد سالروز شهادت شهید عباس بابایی)

خلبان آزاده تیسمار اکبر صیاد بورانی هم دوره ای خلبان شهید سرلشگر عباس بابایی می گوید:

بعضی وقت ها عباس همراه با شام نوشابه می خورد، اما نه نوشابه هایی مثل پپسی و … که در آن زمان موجود بود …

 چند بار به او گفتم که برای من پپسی بگیرد ولی دوباره می دیدم که نوشابه ی دیگری خرید است. یک بار به او اعتراض کردم که چرا پپسی نمی خری؟ مگر چه فرقی می کند و از نظر قیمت که با هم تفاوتی ندارد، آرام و متین گفت:

-حالا نمی شود شما نوشابه ی دیگری بخورید؟

گفتم : خوب عباس جان آخر برای چه؟

سرانجام با اصرار من آهسته گفت :

-کارخانه پپسی متعلق به اسرائیلی هاست به همین خاطر مراجع تقلید مصرف آن را تحریم کرده اند

به او خیره شدم و دانستم که او تا چه حد از شعور سیاسی بالایی برخوردار است و در دل به عمق نگرش او به مسایل ، آفرین گفتم.

جهت نیاز به مطالعه ۱۵ داستانک از شهید بابایی اینجا را کلیک نمایید

جهت دانلود این مطلب به صورت منظم جهت نصب در تابلوی اعلانات اینجا را کلیک نمایید

 اولین انتشار: ۱۳۹۲/۰۵/۱۳

خواندن نماز فرادی هنگام برپایی نماز جماعت

سوال: برخی از افراد هنگام برپایی نماز جماعت، اقدام به خواندن نماز فرادی می کنند؛ این عمل چه حکمی دارد؟

حضرت آیت الله خامنه ای:

این عمل اگر تضعیف نماز جماعت و اهانت و بی احترامی به امام جماعت شود، حرام است.

حضرت آیت الله فاضل لنکرانی:

اگر هتک حرمت جماعت محسوب شود، حرام است؛ و نیز چنانچه ملازم با تفسیق عملی امام جماعت باشد.

حضرت آیت الله تبریزی:

اگر شخص معروفی است که فرادی خواندن او، مردم به شک می افتند و کار او موجب تشکیک در عدالت امام جماعت می شود نمازش اشکال دارد.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی:

در صورتی که توهین با امام جماعت یا هتک نماز جماعت محسوب شود، حرام است و می تواند قبل یا بعد بخواند.

حضرت آیت الله سیستانی:

اگر مستلزم هتک امام باشد و او مستحق هتک نباشد حرام است، ولی نماز صحیح است.

حضرت آیت الله بهجت:

نمازش صحیح است، اگر هتک احترام جماعت یا امام آن نباشد.

منبع: کتاب مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع، جلد ۴، صفحه ۱۱۷.

نماز خواندن موقع خطبه های نماز جمعه

امام صادق علیه‌السلام: هنگامی که امام جمعه خطبه نماز جمعه می خواند برای هیچ کس شایسته نیست که سخن بگوید مگر آنکه امام از خطبه فارغ شود.

امام صادق علیه‌السلام: رسول خدا صلی‌الله علیه و آله از سخن گفتن در روز جمعه هنگام خطبه خواندن امام جمعه نهی فرموده است، پس هر کس چنین کند کار بیهوده ای انجام داده و هر کس کار بیهوده انجام دهد جمعه ای برای او نخواهد بود.

سوال: در موقع ایراد خطبه های نماز جمعه، خواندن نماز واجب یا مستحب در مصلا و محل برپایی نماز جمعه چه صورت دارد؟

حضرت آیت الله خامنه ای:

کاری که موجب فوات خطبه است نباید انجام بگیرد.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی:

احتیاط واجب آن است که نمازگزاران هنگام ایراد خطبه ها سکوت را رعایت کنند و از خواندن نمازهای واجب و مستحبی خودداری کنند و به خطبه ها گوش فرا دهند.

حضرت آیت الله بهجت:

بر مأموم واجب است خطبه ها را گوش بدهد.

حضرت آیت الله فاضل لنکرانی:

در هنگام خطبه ها واجب است به آن گوش فرا داد و کار دیگری انجام نداد.

حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:

احوط در حال خطبه ترک ذکر و نماز مستحبی است بلکه اصغاء و استماع احوط است.

حضرت آیت الله تبریزی:

در اثناء خطبه واجبه تکلم جایز نیست بلکه احتیاط واجب این است که کسی معنی آن را می فهمد به آن گوش بدهد.

حضرت آیت الله سیستانی:

اگر می خواهد در نماز جمعه شرکت کند بنابر احتیاط واجب باید به خطبه ها گوش دهد، پس اگر نماز خواندن با آن منافات داشته باشد بنابر احتیاط جایز نیست.

منبع: کتاب مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع، جلد ۳، ص ۹۹.

سوال : آیا پوشاندن پاها در برابر نامحرم ، برای خانمها واجب است ؟

آیت الله خامنه ای :

پوشاندن پا در برابر نامحرم لازم [و واجب] است

آیت الله سیستانی :

پاها را باید از نامحرم بپوشاند

آیت الله بهجت :

پوشاندن پاها واجب است

آیت الله صافی گلپایگانی:

پوشاندن قدمین بر زن واجب است

آیت الله تبریزی:

بنا بر احتیاط واجب بر زنان پوشاندن پاها از نامحرم لازم است

آیت الله مکارم شیرازی:

مچ پا و بالاتر از آن، باید پوشانده شود. همچنین احتیاط واجب آن است که کف و روی پا را نیز بپوشانند.

 منبع : کتاب مسائل جدید جلد ۳ صفحه ۱۱۱

نکته :

پوشیدن جوراب نازک و رنگ پا نیز همین حکم را دارد [ به عنوان نمونه به اجوبه الاستفتاآت مقام معظم رهبری، سوال  ۱۳۶۷ رجوع فرمایید ]

جهت دانلود این مطلب به صورت منظم جهت نصب در تابلوی اعلانات اینجا را کلیک نمایید

سوال :آیا چرخاندن انگشتر در قنوت نماز به سمت کف دست مستحب است؟

فقهای عظام می فرمایند :که این کار در هنگام قنوت نماز،نه تنها استحباب  ندارد ؛ بلکه اگر به قصد ورود و جزء نماز باشد بدعت و حرام است ، مگر این که به قصد ثواب مطلق (بدون جزئیت در نماز) باشد.

آیت الله خامنه ای:

 نه مستحب است و نه واجب؛ بلکه وجاهت چنین عملى شرعاً ثابت نیست.[سایت معظم له]

آیت الله مکارم شیرازی:

چنین چیزی در دستورات شرع وارد نشده است، ولی نماز را باطل نمی کند، بهتر است آن را ترک کنید. [سایت معظم له]

آیت الله فاضل لنکرانی (ره) می گوید:

برای عمل مورد سؤال در خصوص قنوت روایتی به نظر نرسیده است. [جامع المسائل، سؤال ۳۵۵، ص۱۰۳]

آیت الله بهجت:

اصل عمل وارد شده است و در حال قنوت، بدون قصد ورود مانعى ندارد.[ یعنی در قنوت مستحب نیست] [استفتاءات ؛ج‌۲، ص: ۲۰۳]

حتی بعضی از فقها نگاه کردن به انگشتری که از سنگ زینتی مثل عقیق و فیروزه و … باشد را در قنوت مکروهمی دانند

سوال :خرید و فروش پول به پول ، مثلا فروش یک اسکناس هزار تومانی به هزار و یکصد تومان چه صورت دارد؟

حضرت آیت الله خامنه ای:

خرید و فروش اسکناس معمولی و رایج باطل است مگر آنکه دارای خصوصیت خاصی از قبیل قدمت یا چگونگی چاپ و مانند آن باشد و یا غرضی عقلایی در تبدیل منظور باشد . مانند تحصیل پول خُرد یا تبدیل اسکناس کوچک به اسکناس بزرگتر و مانند آن ، که در این موارد تبدیل و خرید و فروش به زیاده مانعی ندارد( مجموعه استفتائات)

حضرت آیت الله فاضل لنکرانی:

اگر معامله عقلایی باشد ، مانعی ندارد(مثلا بخواهد پول ریز را به درشت یا کهنه را به نو تبدیل کنند) جامع المسائل ۱/۲۶۴

حضرت آیت الله مکارم شیرازی

اشکال دارد

حضرت آیت الله تبریزی:

اگر پول شخصی را به پول دیگر به نقد بفروشد، مانعی ندارد و چنانچه به نسیه باشد معامله مزبور قرض ربوی و حرام است ، هر چند به اسم خرید و فروش انجام گیرد

حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:

اگر غرض عقلایی باشد مثل اینکه یک اسکناس هزار تومانی به یک هزار و یکصد تومان اسکناسهای پنجاه تومانی بفروشد یا خریداری کند یا در خصوص اسکناس یکهزار تومان ، خصوصیتی باشد مثل اینکه امضای پدرش را داشته باشد اگر آنرا به یک اسکناس هزار تومانی و یکصد تومان بخرد جائز است

حضرت آیت الله بهجت :

در مابه التفاوت معامله ی دیگری با چیزی انجام دهند، خالی از اشکال است

حضرت آیت الله سیستانی:

اگر از یک جنس باشد به صورت نقد اشکال ندارد، ولی به صورت نسیه به احتیاط واجب جائز نیست

[منبع تمام موارد : کتاب مسائل جدید ؛ جلد ۲ صفحه ۱۵۷]

[جهت مطالعه بیشتر، استفتائات مقام معظم رهبری سوال۱۶۰۳ ؛ توضیح المسائل آیت الله سیستانی قسمت ملحقات بخش تنزیل برات ؛ مساله دوم؛  استفتائات جدید آیت الله مکارم جلد ۲ صفحه ۲۳۵ مساله ۷۲۴]

سوال :

آیا کسی می تواند هدیه را پس بگیرد ؟

پاسخ :

به ۷ شرط  ( اگر یکی از شروط وجود داشت نمی توان هدیه را پس گرفت)

۱٫هدیه گیرنده از اقوام نسبی نباشد مانند پدر ، مادر ، خواهر ، برادر ، عمو ،خاله ، عمه و …

۲٫عین مال تغییر نکرده باشد یعنی نمی توان گوساله هدیه داد و موقعی که گاو شده پس گرفت .

۳٫هبه ی معوضه نباشد . یعنی در مقابل هدیه عوض یا چیزی گرفته نشده باشد .

۴٫مال تلف نشده باشد مثلا ساندویچی که خورده شده یا مال را سرقت کرده اند .

۵٫ بخشنده یا فروخته نشده باشد یعنی کسی که هدیه را گرفته آن هدیه را نفروخته باشد و یا به دیگری هدیه نداده باشد.

۶٫هر دو زنده باشند پس اگر یکی از آنان مرده باشند ورثه نمی توانند هدیه را پس بگیرند و یا از ورثه هدیه مطالبه شود.

۷٫قصد قربت نداشته باشد یعنی در هنگامی که هدیه را داده اگر قصدش رضای خدا باشد ، دیگر نمی تواند آن را پس بگیرد

منبع: منهاج الصالحین، حضرت آیه الله العظمی  سیستانیف جلد ‌۲، صفحه : ۴۰۹ از مساله ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵

توجه این نظر تمام مراجع می باشد

جهت دانلود این مطلب به صورت منظم جهت نصب در تابلوی اعلانات اینجا را کلیک نمایید

سوال :

آیا در نماز های واجب مثلا در قنوت می توان به فارسی دعا کرد؟

پاسخ:

اشکالی ندارد [غالب مراجع]

دعا به غیر عربی در نماز بنابر احتیاط واجب جایز نیست [آیات عظام مکارم شیرازی و فاضل لنکرانی]

توضیح المسائل مراجع مساله ۱۴۲۳

سوال :

آیا جلسه استراحت در نماز لازم است ؟ [ نشستن بعد از سجده دوم ، در رکعت اول و سوم درنماز چهار رکعتی]

پاسخ :

اگر نمازگزار جلسه استراحت را رعایت نکند نمازش صحیح است ولی بنابر احتیاط واجب باید بعد از سجده دوم قدری بی حرکت بنشیند و بعد بر خیزد [امام خمینی]

احتیاط واجب آن است که جلسه استراحت را در نماز مراعات کند [آیات عظام : صافی و سیستانی ]

رعایت جلسه استراحت مستحب است [آیات عظام : خویی – زنجانی – بهجت – فاضل – مکارم – تبریزی]

توضیح المسائل مراجع مساله ۱۰۷۵

جهت دانلود این مطلب به صورت منظم جهت نصب در تابلوی اعلانات اینجا را کلیک نمایید

کسی که در نماز جماعت یک رکعت دیر اقتدا کرده است باید در  رکعت دوم او که رکعت سوم امام جماعت است؛ به نکاتی دقت کند

۱٫عموم مردم می گویند اگر در این شرایط حمد را به تنهایی بخوانیم کافی است ؛ در صورتی که اینگونه نیست و باید حمد و سوره را بخواند .

حال اگر حمد را خواند و امام جماعت به رکوع رفت ؛ اینجا اشکالی ندارد که سوره را نخواند و باید به تبعیت از امام جماعت به رکوع برود ؛ نه آنکه بعد از حمد فرصت خواندن سوره دارد ؛ اما ساکت می ایستد تا امام جماعت به رکوع برود.

۲٫باید حمد و سوره را بدون مستحبات بخواند (مثلا اعوذ بالله نگوید)و به سریع ترین صورت بخواند تا بتواند سوره را هم قرائت کند

۳٫باید حمد و سوره را آرام بخواند . حتی در نمازهایی که بلند خواندن حمد و سوره برای مردان واجب است 

جهت دانلود این مطلب به صورت منظم جهت نصب در تابلوی اعلانات اینجا را کلیک نمایید

با چند شرط ربا در معاملات محقق می شود ؟

پاسخ :

اگر سه شرط با هم در معامله جمع شود آن معامله ربوی است

۱٫دو طرف معامله (کالا و عوض آن ) هم جنس باشد

۲٫هر دو وزنی یا پیمانه ای باشد

۳٫یک طرف زیاده داشته باشد ؛ فرقی ندارد زیادی همجنس باشد یا غیر هم جنس ، زیادی عینی باشد یا حکمی .

مثال:

 ـ قند و شکر و آب نبات همجنسند ، بنابر این معاوضه ۵ کیلو شکر با ۳ کیلو قند ربا است و یا معاوضه ۵ کیلو قند با ۵ کیلو گرم شکر به علاوه هزار تومان ، رباست

 ـ معاوضه ۱۰ کیلو برنج اروگوئه با ۵ کیلو برنج ایرانی ، رباست و یا معاوضه ۱۰ کیلو برنج اروگوئه با ۱۰ کیلو برنج ایرانی به علاوه ۵۰۰۰ تومان رباست.

 ـ معاوضه ۲۰ گرم طلای مستعمل و شکسته با ۱۵ گرم طلای ساخته ، رباست و یا معاوضه ۲۰ گرم طلای شکسته به علاوه ۱۰ هزار تومان مزد ساخت ، رباست

منبع :

کتاب شریعت آسان ، اثر حجه الاسلام دارینی(مساله ۵۱۵، گرفته شده از توضیح المسائل مراجع، جلد ۲ ، مساله ۲۰۷۲)

اگر نماز همۀ کسانى که در صف جلو هستند تمام شود  یا همه نیت فرادى نمایند ، اگر فاصله به اندازۀ یک قدم بزرگ نباشد  نماز صف بعد به طور جماعت صحیح و اگر بیشتر از این مقدار باشد فرادى مى‌شود و صحیح است

منبع:

توضیح المسائل مراجع، مساله ۱۴۳۸

توضیح:

مثلا اگر تمام کسانی که سمت راست و چپ و صف مقابل انسان هستند ، مسافر باشند و در رکعت دوم بعد از تشهد سلام دهند؛ و بلافاصله بلند شوند و در رکوع رکعت سومِ امام ، تکبیر بگویند و متصل شوند ؛ به فتوای غالب مراجع بنابر احتیاط واجب نماز فرادی می شود زیرا به فتوای عموم فقها بنابر احتیاط ، قطع اتصال موقت با دائم فرقی ندارد.

مسأله ۱۵۸۰

فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضاى دهان نرسیده اشکال ندارد، ولى اگر داخل فضاى دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد

البته آیت الله سیستانى: احتیاط مستحب دارند.

منبع :

توضیح المسائل، مساله ۱۵۸۰

سوال۱:

چرا عبادت کنیم ؟

اگر شخصی به انسان محبت کند ، ما از او تشکر می کنیم ؛ آیا خدا به ما محبت نکرده است ؟

تشکر خدا همان عبادت است

سوال ۲:

قبول ، باید از خدا تشکر کرد ؛ اما چرا نماز؟ من به قول آن نویسنده ” ترجیح میدهم در خیابان روی کفشهایم راه بروم و به خدا بیندیشم ؛ تا آنکه در مسجد باشم و به فکر کفشهایم باشم”

 پاسخ:

اگر ما اصل پزشک رفتن را قبول کردیم ، چگونگی مصرف دارو با پزشک است . اگر بگوید هر ۶ ساعت یک قرص ؛ ما نمیتوانیم بگوییم ، نه ، من می خواهم هر ۱۲ ساعت ۲ تا بخورم

پس اگر ما اصل عبادت را قبول کردیم ، چگونگی عبادت با خداست ، هر چند ما کار دیگری را برای رسیدن به خدا بهتر بدانیم.