منبرک صحبتهاي كوتاه
چند روز پیش ( ۲۴ ذی الحجه ) سالروز نزول آیه ی ۵۵ سوره مبارکه مائده در شأن حضرت علی علیه السلام است
إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونَ
جز این نیست که ولى شما خداست و رسول او و آنان که ایمان آوردهاند، همان ایمان آورندگانى که اقامه نماز و اداى زکات مىکنند در حالى که در رکوع نمازند
حال شبهه ای که مطرح می شود این است که :
در جایی هست که حضرت در نماز بودند و تیر از پایشان بیرون کشیدند و ایشان متوجه نشدند و در اینجا گفته می شود که ایشان در نماز انگشتر خودشان را به فقیر انفاق کردند ! این دو چگونه با هم جمع می شود؟
پاسخ :
۱٫آنها که این ایراد را میکنند از این نکته غفلت دارند که شنیدن صداى سائل و به کمک او پرداختن توجه به خویشتن نیست، بلکه عین توجه بخدا است، حضرت على در حال نماز از خود بیگانه بود نه از خدا، و مىدانیم بیگانگى از خلق خدا بیگانگى از خدا است و به تعبیر روشنتر: پرداختن زکات در نماز انجام عبادت در ضمن عبادت است. نه انجام یک عمل مباح در ضمن عبادت و باز به تعبیر دیگر آنچه با روح عبادت سازگار نیست، توجه به مسائل مربوط به زندگى مادى و شخصى است و اما توجه به آنچه در مسیر رضاى خدا است، کاملا با روح عبادت سازگار است و آن را تاکید میکند، ذکر این نکته نیز لازم است که معنى غرق شدن در توجه به خدا این نیست که انسان بى اختیار احساس خود را از دست بدهد بلکه با اراده خویش توجه خود را از آنچه در راه خدا و براى خدا نیست بر مىگیرد.
جالب اینکه فخر رازى کار تعصب را بجایى رسانیده که اشاره على علیه السلام را به سائل براى اینکه بیاید و خودش انگشتر را از انگشت حضرت بیرون کند، مصداق فعل کثیر که منافات با نماز دارد، دانسته است در حالى که در نماز کارهایى جایز است انسان انجام بدهد که به مراتب از این اشاره بیشتر است و در عین حال ضررى براى نماز ندارد تا آنجا که کشتن حشراتى مانند مار و عقرب و یا برداشتن و گذاشتن کودک و حتى شیر دادن بچه شیر خوار را جزء فعل کثیر ندانستهاند، چگونه یک اشاره جزء فعل کثیر شد، ولى هنگامى که دانشمندى گرفتار طوفان تعصب مىشود اینگونه اشتباهات براى او جاى تعجب نیست!.
۲٫در اصل حضرت علی در مقابل خود آن فقیر را ندیدند بلکه خدا را دیدند که شاهد گفته ی ما آیه ی ۱۰۴ سوره ی تو به است که خداوند می فرماید :
أَ لَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبادِهِ وَ یَأْخُذُ الصَّدَقاتِ
مگر ندانسته اند که آن کس که توبه از بندگانش مىپذیرد و صدقات را مىگیرد خداست،
پس طبق این آیه خدا گیرنده ی صدقات است
